Blessures in de turnhal; er is meer mogelijk dan je denkt.

Blessures in de turnhal; er is meer mogelijk dan je denkt.

Turners kampen vaak met chronische blessures. Het medisch advies komt vaak neer op tijdelijke therapieën zoals taping, oefeningen of zelfs rust. Maar in veel gevallen speelt ook de afwijkende voetstand en voetfunctie een grote rol. Hier wordt vaak niet aan gedacht óf alleen aangepakt  in situaties daar waar het niet nodig is. 


De Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie bestaat al 150 jaar. Dit is de vierde sportbond van Nederland. De KNGU bestaat uit 11 verschillende disciplines. Van peutergym tot (top)turnen en van röhnradturnen tot trampolinespringen.  Met ruim 900 clubs, 300.000 leden, 8.000 trainers en heel veel vrijwilligers is de gymsport levendiger dan ooit. Hoeveel mensen er specifiek turnen is bij de KNGU zelf ook niet bekend.

dutch gymnastics podotherapie


De kenmerken van de turnsport:
De turnsport is heel veelzijdig. Er wordt duidelijk verschil gemaakt in het dames en het heren turnen. Dames turnen bestaat uit vier onderdelen: balk, ongelijke brug, vloer en sprong. Voor de heren zijn dit de zes onderdelen; vloer, sprong, gelijke brug, rekstok, voltige en ringen.
Bij alle toestellen wordt bewogen in zowel het frontale, sagittale als transversale vlak. Hetzelfde geldt voor draaiing om de frontale, sagittale en longitudinale as. Denk hierbij aan de combinatie van een salto met een schroefbeweging. De bewegingen gaan vaak over van de een in de ander óf worden acuut gestopt bij de landing. Zowel coördinatie, lenigheid, uithoudingsvermogen, snelheid als kracht spelen bij het turnen een belangrijke rol (CLUSK). 


De ondergrond waarop de turner de oefeningen uitvoert verschilt enorm. Uit veiligheid worden er altijd matten om de toestellen gelegd om de val te breken of de grondreactiekrachten bij het landen te verlagen door middel van de schokdemping. Dit kan variëren van relatief hard en dun matje van enkele centimeters dik tot aan een landingsmat van 30 cm dik met schuim aan de binnenzijde. Op de officiële wedstrijden wordt gebruik gemaakt van universele landingsmatten. Om bepaalde elementen tot in de puntjes uit te kunnen voeren moet het vaak vele malen worden herhaald. Aangezien turnen ook een risicosport is worden in de betere turnhallen de zogenaamde ‘valkuilen’ gebruikt. Dit een kuil vol met schuimblokken met het turntoestel erboven of ervoor. Wanneer een turner, in mogelijke de verkeerde houding, met volle vaart de grond nadert breekt dit de val waardoor acuut letsel wordt voorkomen. Indien een element met meer zekerheid wordt uitgevoerd kan er bijvoorbeeld worden geoefend op de rekstok met alleen landingsmatten eronder.   

valkuil turnen

Grondreactiekrachten:
Balk, vloer en sprong bevinden zich in de top drie van meest blessuregevoelige turntoestellen. Tijdens de aanloop plus afzet creëert de turner kinetische energie om deze om te zetten in de juiste lijn en hoek. Des te zwaarder de turner en hoe groter het lineair momentum hoe moeilijker alles weer is af te remmen. Bij een landing moet het gehele lichaamsgewicht worden opgevangen door één of beide voeten waarbij de turn(st)er in een klap stil moet staan zonder uitstappas. Hierbij werken grote reactiekrachten in op de onderste extremiteit, tot soms wel 15x het lichaamsgewicht.

Blessures:
Veel klachten binnen de turnsport spelen zich af rondom het enkelgewricht. Dit is een gecompliceerd geheel omdat het een aaneenschakeling is van diverse gewrichten die op hun beurt weer noodzakelijk zijn om zowel stabiliteit als beweeglijkheid te kunnen bieden aan de voet. Vele beoefenaars met talent binnen de turnsport zijn echter hypermobiel aangezien hypermobiliteit bij het maken van vele turnelementen goed van pas komt. Een nadeel is echter dat het enkelgewricht hierdoor instabieler wordt. De mediale enkelbanden, ligamentum deltoïdeum, zijn drie maal zo sterk met elkaar verweven als de laterale enkelbanden. Aangezien het mediale voetgewelf hoger is dan het laterale voetgewelf is de kans op verzwikking naar lateraal een stuk groter. Daarnaast zijn er natuurlijk de acute letsels als verzwikking, verstuiking of zelf gescheurde enkelbanden. 


Turners kampen ook vaak met achillespeesklachten. De onderliggende oorzaak van de klacht is dat het hielbeen van de (hypermobiele) voet in valgus staat.  Hierdoor ontstaat er tijdens belasting een onnatuurlijke afwijkende kracht op de achillespees met als gevolg irritatie ter hoogte van de aanhechting of hogerop  in de pees. Een andere oorzaak kan zijn dat de achillespees is verkort waardoor er een beperkte dorsaalflexie in het bovenste spronggewricht aanwezig is met als gevolg overmatige tractie op de M. Achillei.

Morbus sever is een overbelastingsletsel van het hielbeen. Meestal voorkomend bij kinderen van 9 tot 13 jaar. De pijn vindt zijn oorsprong in een nog niet volgroeide groeischijf in de calcaneus. De groeischijf krijgt gedurende het blootvoets trainen hoge grondreactiekrachten te verduren. Dit in combinatie met onvoldoende rust veroorzaakt pijn. Röntgenfoto's kunnen de aandoening aantonen maar vaak zijn de leeftijd van de jonge sporter en de plaats van de pijn al voldoende om de diagnose te kunnen stellen. Morbus Sever is te diagnosticeren door het hielbeen in de hand te nemen en een knijpbeweging te maken. Bij pijn is de diagnose positief. Wanneer de voeten zijn uitgegroeid is de groeischijf gesloten en is tevens de klacht verdwenen. Door schokdemping te bieden met behulp van  zacht materiaal onder de hiel kan pijn worden voorkomen. 

Aan de onderzijde van het hielbeen hecht een peesplaat vast die als een waaier doorloopt tot aan de tenen; de fascia plantaris. Bij turnen krijgt deze peesplaat hoge trekkrachten te verduren. Naast pijn tijdens het turnen zelf zijn opstartklachten in de ochtend of na een tijdje zitten kenmerkend voor deze klacht. Door middel van een zool in de turnschoen met mediale ondersteuning en correctie kan de tractie op de peesplaat worden verminderd waardoor er minder trekkrachten ontstaan ter hoogte van de aanhechting.

pijn knie turnen
 

Overige oorzaken van blessures:
Verschillende studies wijzen uit dat meer vrouwen dan mannen blessures aan de onderste extremiteit ondervinden. De oorzaak hiervan is dat de vrouwen-toestellen meer belasting vragen van de onderste extremiteit. Bij al deze acrobatische series moeten de benen en voeten alle hoge klappen opvangen. Goede vormspanning zorgt ervoor dat de kaatskracht toe kan nemen en dat er stabiliteit ontstaat van het lichaam.
 

Naast het geslacht speelt ook leeftijd een rol. Een turner kan niet jong genoeg beginnen met het ontwikkelen van zijn of haar talent. Te hoge inspanning op jonge leeftijd In de loop der 16 jaar, het tempo van de verwonding in concurrentie was meer dan 2 keer zo hoog als in de praktijk (15,19 versus 6,07 blessures per 1000 atleet-opnamen; rate ratio = 2,5, 95% betrouwbaarheidsinterval [BI] = 2,3, 2,8).zorgt voor verminderde afgifte van hormonen door het endocriene systeem. Dit kan zorgen voor vertraagde groei, verlate puberteit en mogelijk verlate menstruatie. Gelukkig blijkt uit onderzoek dat deze achterstand tijdens rustperioden of op latere leeftijd weer wordt ingehaald. Wel kunnen er als gevolg van de verlate ontwikkeling osteo-articulaire pathologieën ontstaan wat het risico op verstuiking, ontwrichting en fracturen verhoogd. 

Een ander belangrijk punt wat betreft het lichaam is de verhouding van kracht ten opzichte van het lichaamsgewicht. Bij het uitvoeren van een bepaalde  oefening komt er bij de gecoördineerde beweging  explosieve kracht kijken en moet het er tegelijkertijd sierlijk uitzien. Hoe lichter de massa van het lijf en hoe groter de spiermassa hoe krachtiger en dynamischer de sporter. De hoeveelheid spiervezels is genetisch bepaald maar je kunt ze wel laten groeien door ze op de juiste manier aan te aanspreken. In dit geval krachttraining. 

Het beste moment om te trainen is tussen twee en zes uur ’s middags. Hier piekt de spierkracht met 6% ten opzichte van andere momenten op de dag. Tevens is de oog-handcoördinatie ook het beste aan het eind van de middag. Gewrichten en spieren zijn in de avond zo’n twintig procent flexibeler.
 Ook moet er voor een goede balans gezorgd worden tussen training en herstel. Een te hoge trainingsintensiteit vergt te veel energie van het lichaam. De situatie waarin de meeste blessures ontstaan is tijdens wedstrijden. Bij wedstrijden gaan veel turners over hun grenzen heen. Ook wanneer ze al blessures hebben. Daarnaast hebben turners te maken met wedstrijdspanning en ervaren hierdoor meer stress. Dit kan ervoor zorgen dat ze meer fouten maken en daardoor sneller acute blessures oplopen.

 turnschoen zool

De turnschoen:
De turnschoen wordt relatief weinig gebruikt in Nederland door turners. De hoofdreden is naar mijn inziens dat het de feeling met het toestel verminderd en het de teenpartij afsluit tot één geheel.
Terwijl de tenen erg belangrijk zijn om goed het evenwicht te kunnen bewaren. Wanneer de turnschoen wel wordt gedragen is dit meer ter bescherming, comfort en hygiëne.  De turnschoen is een soort witte velours lederen slof met ademende bovenkant met een speciale neusversteviging. De binnenzool is gemaakt van actieve kool waardoor vieze luchtjes minder kans hebben. De zooltjes onder de voor en achtervoet bevatten anti-slip noppen. De schacht bestaat uit één stuk met een gevoerd voorste gedeelte. Het boordje bevat een geïntegreerde rubberen rand. De hiel bevat een siliconen hakje van 4mm ter comfort. 

De rol van de (sport)pedicure:
De rol van de (sport)pedicure bestaat in dit vooral uit een goede voetverzorging in combinatie met het meegeven van de juiste educatie: houd de nagels kort en recht en vijl mogelijk de hoekjes wat rond. Indien nodig kan er overmatig eelt worden verwijderd maar niet teveel aangezien dit ook een beschermde functie heeft tijdens het blootsvoets turnen. Kijk ook goed naar de soort turner. Is het puur recreatief of een topturner? Bij topsport is het van belang rekening te houden met de wedstrijdplanning. Wanneer er sprake is van een ingegroeide nagel net voor de wedstrijd is het niet verstandig een beugel te plaatsen. Beter kan er dan, tegen de regeltjes in, het irriterende hoekje worden verwijderd om daarna pas de nagel weer te gaan reguleren tijdens de groei.

pedicure turnen

Turners gebruiken magnesium vaak niet alleen voor de handen maar ook op de voeten. Om uitgedroogde voeten te voorkomen is het verstandig een goede hydraterende crème te gebruiken. In dit geval met >10% ureum. Bij drukplekken of blaren op de voet kan een viltpadding verlichting bieden. Maar deze moet geen gevaar opleveren tijdens het turnen zelf. Deze kan prima aangelegd worden wanneer de sporter turnschoentjes draagt of om de aangedane plek te ontlasten buiten het turnen om.  Bij blessures kan er met behulp van de stemvork worden gekeken of er mogelijk een stressfactuur aanwezig is. Dit door deze op de aangedane plek te plaatsen en links en rechts de pijn te vergelijken. Indien nodig is het advies naar een arts te gaan.  Afhankelijk van de klacht kan er ook een taping worden aangelegd van sporttape of medical tape.
Indien er turnschoenen worden gedragen is het verstandig hier ook een (enkel)kousje in te dragen gezien de transpiratie en hygiëne . Katoenen kousjes ventileren goed maar hebben als nadeel dat de sok vochtig wordt en daardoor de tevens de voeten.  Bamboe heeft een uitstekende vochtopnemende én afvoerende werking. Hierdoor blijven sokken en voeten langer droog. Dit in combinatie met de antibacteriële werking van het bamboetextiel maakt bamboesokken erg geschikt tegen zweetvoeten. 

De rol van de podotherapeut:
De onderliggende oorzaak van de klachten zit hem vaak in overbelasting in combinatie met een afwijkende voetstand. Wat van belang is, is dat de klacht wordt aangepakt daar waar het zich meld; in de turnhal. Er zijn maar weinig turners die met klachten kampen gedurende hun dagelijkse bezigheden aangezien daar de belasting vele malen lager is.

--> De hoofdbehandeling van de podotherapeut moet dus bestaan uit het aanmeten van een sportspecifieke inlegzool voor het turnen.



Indien er alleen Morbus Sever klachten aanwezig zijn kan er worden gekozen voor een kousje met extra schokdemping achterin. In andere gevallen zal er ook correctie moeten plaatsvinden van de achter- en middenvoet. Hiervoor is een turnschoentje noodzakelijk. Het originele gelhakje wordt verwijderd uit de turnschoen en een nieuwe plaatsvervangende ‘’turnzool’’ wordt erin vastgezet. Het meegeven van rek- of spierverstevigende oefeningen voor thuis is meestal overbodig aangezien de gemiddelde turner deze al voldoende uitvoert gedurende de gehele training. Het aanleggen van een taping kan bij een acute klacht zeker verlichting geven alleen het nadeel hiervan is dat deze telkens weer opnieuw moet worden aangebracht. 


Advies: 

Geef de sporter de juiste educatie en inzichten mee zodat ze bewust worden wat er allemaal mogelijk is. Turn altijd in een veilige omgeving. Laat alle CLUKS-onderdelen in de training voorbij komen om het lijf optimaal te trainen. En geef het lijf voldoende rust. En als allerbelangrijkste: luister naar je lijf! Dit is en blijft altijd de beste raadgever wat wel en niet verstandig is om te doen.  Pijn is een signaal van het lijf om je wat te vertellen. Meld dit zich? Negeer het niet maar zoek de juiste specialist om ernaar te laten kijken. 


Ps. Wist je dat eigenlijk al onze ‘’klachten’’ hun oorsprong hebben in ons brein? Meer weten over ons zelfherstellend vermogen en het lijf resetten via het onderbewustzijn? Kijk dan eens op www.deherstelexpert.nl
 

 

Reactie plaatsen
patient Turnintogold

Innovatieve inlegzolen voor topturner  

Turn(st)ers kampen vaak met chronische blessures. Hierbij maken ze gebruik van tijdelijke therapieën zoals taping en braces welke telkens opnieuw moeten worden aangebracht.  Daarbij wordt de daadwerkelijke oorzaak van de klacht niet aangepakt;  de afwijkende voetstand en voetfunctie.  Om deze aan te pakken is de podotherapeutische inlegzool de ideale oplossing. Maar deze worden alleen gedragen in het dagelijkse schoeisel en niet tijdens het turnen. Terwijl  juist hier  de voeten en knieën de grootste belasting krijgen te verduren. Een speciaal ontwikkelde zooltherapie voor in de turnschoen biedt hiervoor de uitkomst. Daarnaast wordt bij acute klachten een beroep gedaan op de creativiteit van de desbetreffende podotherapeut.

Anamnese

Januari 2016: turner, 10 jaar, welke 8-12 uur per week traint krijgt steeds vaker last van pijn in de hielen beiderzijds. Tijdens ADL zijn de klachten af en toe aanwezig maar de pijn speelt vooral op tijdens het turnen. Hoe hoger de belasting hoe meer pijn. Na een intensieve avondtraining kan de pijn in de ochtend soms ook nog aanwezig zijn met als gevolg een antalgische tenengang. VAS-score 6.


De turntoestellen sprong en vloer leveren de meeste problemen op. Springen en landen veroorzaken de meeste pijn. Vloerelementen worden geoefend op een zachte opblaasbare tumblingbaan. Dit levert meestal geen problemen op. Het uitvoeren van de series zoals arabier-flikflak-salto-1/1 schroef en salto voorover-arabier-streksalto op de vierkante harde vloer veroorzaakt pijn. Soms moet de training op dit toestel dan ook worden gestaakt.

Het uitvoeren van sprong met behulp van een plankoline (combinatie van plank en trampoline) kan ze in de training goed volhouden. Wanneer er met een ‘normale’ harde plank wordt gesprongen kan dit maximaal 6x. Ook het landen op de officiële wedstijdmatten in plaats van in de valkuil met schuimblokken levert pijn op in de hielen.

aanloop-turnen

Eerdere therapieën:
De turner heeft afgelopen maanden in overleg met de train(st)ers en fysiotherapeut allereerst de trainingen aangepast. De vloerseries werden vooral uitgevoerd op de zachte tumblingbaan en de sprong op de plankoline. Per training werden deze maximaal 3 keer geoefend op de officiële wedstrijdtoestellen. Dit verzachte de pijn wel maar wanneer er weer werd opgebouwd naar het oude schema kwam de klacht weer duidelijk opzetten. Pure rust door twee weken niet te trainen gaf hetzelfde resultaat.  
Tevens heeft ze tijdens het turnen nog een soort enkelbrace gedragen waar lichte schokdemping achterin zat maar deze bood onvoldoende resultaat. Cure tape zorgde ervoor dat ze de trainingen iets beter kon volhouden maar was nog niet de oplossing.


Turnen en (literatuur)onderzoek

Uit onderzoek van TNO blijkt dat 35% van de turnblessures ontstaat als gevolg van een verkeerde landing.  Balk, vloer en sprong bevinden zich hierdoor in de top drie van meest blessuregevoelige turntoestellen. Bij een landing  moet het gehele lichaamsgewicht worden opgevangen door een of beide voeten waarbij de turn(st)er in een klap stil moet staan zonder uitstappas. Hierbij werken grote reactiekrachten in op de onderste extremiteit, tot soms wel 15x het lichaamsgewicht. In combinatie met een hoge trainingsintensiteit heeft dit een verhoogd  risico op aandoeningen van de fascia plantaris. Hoe harder de ondergrond hoe nadeliger voor de klacht.

 

Acute klachten ontstaan twee maal zo vaak in trainingen tijdens het voorseizoen dan op wedstrijden. Hier worden vaak hogere risico’s genomen bij het oefenen van nieuwe elementen4. Het beste moment om te trainen is tussen twee en zes uur ’s middags. Hier piekt de spierkracht  met 6% ten opzichte van andere momenten op de dag. Je oog-handcoördinatie is ook het beste aan het eind van de middag. Gewrichten en spieren zijn in de avond zo’n twintig procent flexibeler.


Een turner kan niet jong genoeg beginnen met het ontwikkelen van zijn talent. Een nadeel is dat in de loop der 16 jaar, het tempo van de verwonding in concurrentie was meer dan 2 keer zo hoog als in de praktijk (15,19 versus 6,07 blessures per 1000 atleet-opnamen; rate ratio = 2,5, 95% betrouwbaarheidsinterval [BI] = 2,3, 2,8). Wanneer er op jonge leeftijd te hoge inspanning wordt gevraagd dit zorgt voor verminderde afgifte van hormonen door het endocriene systeem. Dit kan zorgen voor vertraagde groei, verlate puberteit, verlate menstruatie etc. Gelukkig blijkt uit onderzoek dat deze achterstand tijdens rustperioden of op latere leeftijd weer wordt ingehaald. Maar als gevolg van de verlate ontwikkeling kunnen er osteo-articulaire pathologiën ontstaan wat het risico op verstuiking, ontwrichting en fracturen verhoogd. Een ander belangrijk punt wat betreft het lichaam is de verhouding tussen het gewicht en de hoeveelheid kracht bij de turn(st)er. Bij het uitvoeren van een bepaalde  oefening op een  toestel komt er bij de gecoördineerde beweging  explosieve kracht kijken en moet het er tegelijkertijd sierlijk uitzien.  Hoe lichter de massa van het lijf en hoe groter de spiermassa, hoe krachtiger en dynamischer de sporter.




steunzool-turnen

Start 'gewone' podotherapie
Augustus 2015 is er onderzoek verricht door een collega podotherapeut. De meest opvallende bevindingen: calcaneo- en mediotarsusvalgus beiderzijds. Daarnaast is er een lichte genua valga-stand waarbij de patella endotoreert. Tijdens het functieonderzoek zijn alle bewegingsuitslagen vergroot. De turner is zowel hypermobiel in de voet als in alle andere gewrichten. Bij palpatie is de origo van de fascia plantaris gevoelig. De squeezetest bij het omvatten van de calcaneus veroorzaakt de meeste pijn bdz. Diagnose Morbus Sever.

Tijdens het lopen is er sprake van een eversie hiellanding. Waarna het midtarsaalgewricht hyperproneert  De gaitline blijft na het hielcontact vrij mediaal. Daarna loopt deze tijdens de toe-off fase netjes richting de halluci en digiti 2 beiderzijds. Er is geen opvallend links-rechts verschil zichtbaar.



Digitaal aangemeten podotherapeutische inlegzool: rctb 5mm, subcub 4mm, ascendans 5mm ppt in hielen en een HAI welke de gecorrigeerde voetboog volgt. Bij de eerste zoolcontrole na 8 weken was ze al redelijk tevreden aangezien ze tijdens haar ADL-activiteiten geen pijn meer ondervond aan de hielen. Maar de grootste problemen ondervond ze nog steeds tijdens het uitvoeren van haar turnpassie. Doordat ze bepaalde elementen niet kon oefenen vanwege de grondreactiekrachten op de hielen kon ze niet optimaal scoren op de wedstrijden.

Start turnpodotherapie
Via mond-tot-mond reclame is de turner in contact gekomen met de specialisatie podotherapie & turnen. Na het onderzoek is er een speciale inlegzool in de turnschoen gemaakt. Beiderzijds achterin de zool is een wigje geplaatst t om hethielbeen te corrigeren. Daar overheen een zachte laag om de grondreactiekrachten, welke de hiel krijgt te verduren, te verminderen/vertragen. Aangezien de hypermobiele voet tijdens de hoge belasting hyperproneert is er gekozen voor een ondersteuning onder de voetboog om zo de overmatige tractie van de fascia plantaris te reduceren. Omdat een flexibele turnschoen de voet niet kan stabiliseren is het raadzaam de HAI niet hoger te maken omdat de turn(st)er anders van de zool afglijdt. Er zijn geen voorvoetelementen geplaatst aangezien dit, in combinatie met de dichte turnschoen, de goede feeling met het toestel belemmerd. Uiteindelijk is de zool afgedekt met Sportex. 

emmett

Emmett-therapie:
Gedurende het eerste onderzoek is er ook meteen gestart met Emmett-therapie. De psoas is een hele belangrijke spiergroep die de borstwervels en de lendenwervels met onder andere de spieren van het bovendijbeen verbindt, net onder het heupgewricht. Het is de spiergroep die onder andere het S-I-gewricht bij het heiligbeen in evenwicht houdt.  Een goed werkende psoas voorkomt lage rugklachten, bekken- en nierproblemen en platvoeten. Verder heeft deze spiergroep een stabiliserende functie van de buikspieren. Door een zachte druk te geven op de juiste punten op het lijf ontspant de psoas en staat de turner meteen stabieler.
Door bepaalde ‘switches’’ uit te voeren rondom de calcaneus en op het dorsum van de voet is de cliënt amper meer om te duwen. Wat in dit geval voordelen heeft wat betreft de voetstand maar ook binnen de turnsport; hoe minder wiebels, des te minder puntenaftrek.
Daarnaast zijn er nog een aantal andere punten toegepast om direct de pijn te verminderen.
Nieuwsgierig? www.emmett-techniek.nl


Evaluatie
Acht  weken na het afleveren van de aangepaste turnschoen vond de eerste controle plaats.
Aangezien de turn(st)ers vaak van ver komen worden deze eerst altijd telefonisch uitgevoerd. Onderstaande recensie verteld het resultaat:

‘’Onze zoon heeft maanden gesukkeld met een hielblessure. De trainingen kon ze maar half meedoen en iedere week zaten we bij verschillende therapeuten. Vanaf Januari turnt ze met de op maat gemaakte schoentjes van David en het gaat supergoed. Hijheeft niet hoeven wennen aan de schoentjes. Hijis helemaal blessurevrij, ze traint 10 uur per week zonder klachten en/of pijn. Ook sprong en vloer kan ze weer volop meetrainen. De trainingen zijn weer leuk! Hijmag de schoentjes ook dragen op de wedstrijden. Ik kan het iedereen aanraden! Dank je wel David’’



Nabeschouwing
Uit dit onderzoek, en die van de vele andere turnklanten welke bij mij zijn geweest, is gebleken hoe belangrijk het is om een afwijkende voetstand te corrigeren bij een sport waarbij hoge piekbelasting optreedt. Schokdemping genereren of op bepaalde plaatsen druk reduceren behoort ook tot een succesvolle methode om de blessures aan te pakken. Sport en innovatie zal in de toekomst altijd blijven bestaan. Of zoals de directeur van KNGU zegt: Gymnovatie!

Scanner podo

Wil jij ook pijnvrij turnen?

Blessures in de turnhal; er is meer mogelijk dan je denkt.

Blessures in de turnhal; er is meer mogelijk dan je denkt.

Turners kampen vaak met chronische blessures. Het medisch advies komt vaak neer op tijdelijke therapieën zoals taping, oefeningen of zelfs rust. Maar in veel gevallen speelt ook de afwijkende voetstand en voetfunctie een grote rol. Hier wordt vaak niet aan gedacht óf alleen aangepakt  in situaties daar waar het niet nodig is. 


De Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie bestaat al 150 jaar. Dit is de vierde sportbond van Nederland. De KNGU bestaat uit 11 verschillende disciplines. Van peutergym tot (top)turnen en van röhnradturnen tot trampolinespringen.  Met ruim 900 clubs, 300.000 leden, 8.000 trainers en heel veel vrijwilligers is de gymsport levendiger dan ooit. Hoeveel mensen er specifiek turnen is bij de KNGU zelf ook niet bekend.

dutch gymnastics podotherapie


De kenmerken van de turnsport:
De turnsport is heel veelzijdig. Er wordt duidelijk verschil gemaakt in het dames en het heren turnen. Dames turnen bestaat uit vier onderdelen: balk, ongelijke brug, vloer en sprong. Voor de heren zijn dit de zes onderdelen; vloer, sprong, gelijke brug, rekstok, voltige en ringen.
Bij alle toestellen wordt bewogen in zowel het frontale, sagittale als transversale vlak. Hetzelfde geldt voor draaiing om de frontale, sagittale en longitudinale as. Denk hierbij aan de combinatie van een salto met een schroefbeweging. De bewegingen gaan vaak over van de een in de ander óf worden acuut gestopt bij de landing. Zowel coördinatie, lenigheid, uithoudingsvermogen, snelheid als kracht spelen bij het turnen een belangrijke rol (CLUSK). 


De ondergrond waarop de turner de oefeningen uitvoert verschilt enorm. Uit veiligheid worden er altijd matten om de toestellen gelegd om de val te breken of de grondreactiekrachten bij het landen te verlagen door middel van de schokdemping. Dit kan variëren van relatief hard en dun matje van enkele centimeters dik tot aan een landingsmat van 30 cm dik met schuim aan de binnenzijde. Op de officiële wedstrijden wordt gebruik gemaakt van universele landingsmatten. Om bepaalde elementen tot in de puntjes uit te kunnen voeren moet het vaak vele malen worden herhaald. Aangezien turnen ook een risicosport is worden in de betere turnhallen de zogenaamde ‘valkuilen’ gebruikt. Dit een kuil vol met schuimblokken met het turntoestel erboven of ervoor. Wanneer een turner, in mogelijke de verkeerde houding, met volle vaart de grond nadert breekt dit de val waardoor acuut letsel wordt voorkomen. Indien een element met meer zekerheid wordt uitgevoerd kan er bijvoorbeeld worden geoefend op de rekstok met alleen landingsmatten eronder.   

valkuil turnen

Grondreactiekrachten:
Balk, vloer en sprong bevinden zich in de top drie van meest blessuregevoelige turntoestellen. Tijdens de aanloop plus afzet creëert de turner kinetische energie om deze om te zetten in de juiste lijn en hoek. Des te zwaarder de turner en hoe groter het lineair momentum hoe moeilijker alles weer is af te remmen. Bij een landing moet het gehele lichaamsgewicht worden opgevangen door één of beide voeten waarbij de turn(st)er in een klap stil moet staan zonder uitstappas. Hierbij werken grote reactiekrachten in op de onderste extremiteit, tot soms wel 15x het lichaamsgewicht.

Blessures:
Veel klachten binnen de turnsport spelen zich af rondom het enkelgewricht. Dit is een gecompliceerd geheel omdat het een aaneenschakeling is van diverse gewrichten die op hun beurt weer noodzakelijk zijn om zowel stabiliteit als beweeglijkheid te kunnen bieden aan de voet. Vele beoefenaars met talent binnen de turnsport zijn echter hypermobiel aangezien hypermobiliteit bij het maken van vele turnelementen goed van pas komt. Een nadeel is echter dat het enkelgewricht hierdoor instabieler wordt. De mediale enkelbanden, ligamentum deltoïdeum, zijn drie maal zo sterk met elkaar verweven als de laterale enkelbanden. Aangezien het mediale voetgewelf hoger is dan het laterale voetgewelf is de kans op verzwikking naar lateraal een stuk groter. Daarnaast zijn er natuurlijk de acute letsels als verzwikking, verstuiking of zelf gescheurde enkelbanden. 


Turners kampen ook vaak met achillespeesklachten. De onderliggende oorzaak van de klacht is dat het hielbeen van de (hypermobiele) voet in valgus staat.  Hierdoor ontstaat er tijdens belasting een onnatuurlijke afwijkende kracht op de achillespees met als gevolg irritatie ter hoogte van de aanhechting of hogerop  in de pees. Een andere oorzaak kan zijn dat de achillespees is verkort waardoor er een beperkte dorsaalflexie in het bovenste spronggewricht aanwezig is met als gevolg overmatige tractie op de M. Achillei.

Morbus sever is een overbelastingsletsel van het hielbeen. Meestal voorkomend bij kinderen van 9 tot 13 jaar. De pijn vindt zijn oorsprong in een nog niet volgroeide groeischijf in de calcaneus. De groeischijf krijgt gedurende het blootvoets trainen hoge grondreactiekrachten te verduren. Dit in combinatie met onvoldoende rust veroorzaakt pijn. Röntgenfoto's kunnen de aandoening aantonen maar vaak zijn de leeftijd van de jonge sporter en de plaats van de pijn al voldoende om de diagnose te kunnen stellen. Morbus Sever is te diagnosticeren door het hielbeen in de hand te nemen en een knijpbeweging te maken. Bij pijn is de diagnose positief. Wanneer de voeten zijn uitgegroeid is de groeischijf gesloten en is tevens de klacht verdwenen. Door schokdemping te bieden met behulp van  zacht materiaal onder de hiel kan pijn worden voorkomen. 

Aan de onderzijde van het hielbeen hecht een peesplaat vast die als een waaier doorloopt tot aan de tenen; de fascia plantaris. Bij turnen krijgt deze peesplaat hoge trekkrachten te verduren. Naast pijn tijdens het turnen zelf zijn opstartklachten in de ochtend of na een tijdje zitten kenmerkend voor deze klacht. Door middel van een zool in de turnschoen met mediale ondersteuning en correctie kan de tractie op de peesplaat worden verminderd waardoor er minder trekkrachten ontstaan ter hoogte van de aanhechting.

pijn knie turnen
 

Overige oorzaken van blessures:
Verschillende studies wijzen uit dat meer vrouwen dan mannen blessures aan de onderste extremiteit ondervinden. De oorzaak hiervan is dat de vrouwen-toestellen meer belasting vragen van de onderste extremiteit. Bij al deze acrobatische series moeten de benen en voeten alle hoge klappen opvangen. Goede vormspanning zorgt ervoor dat de kaatskracht toe kan nemen en dat er stabiliteit ontstaat van het lichaam.
 

Naast het geslacht speelt ook leeftijd een rol. Een turner kan niet jong genoeg beginnen met het ontwikkelen van zijn of haar talent. Te hoge inspanning op jonge leeftijd In de loop der 16 jaar, het tempo van de verwonding in concurrentie was meer dan 2 keer zo hoog als in de praktijk (15,19 versus 6,07 blessures per 1000 atleet-opnamen; rate ratio = 2,5, 95% betrouwbaarheidsinterval [BI] = 2,3, 2,8).zorgt voor verminderde afgifte van hormonen door het endocriene systeem. Dit kan zorgen voor vertraagde groei, verlate puberteit en mogelijk verlate menstruatie. Gelukkig blijkt uit onderzoek dat deze achterstand tijdens rustperioden of op latere leeftijd weer wordt ingehaald. Wel kunnen er als gevolg van de verlate ontwikkeling osteo-articulaire pathologieën ontstaan wat het risico op verstuiking, ontwrichting en fracturen verhoogd. 

Een ander belangrijk punt wat betreft het lichaam is de verhouding van kracht ten opzichte van het lichaamsgewicht. Bij het uitvoeren van een bepaalde  oefening komt er bij de gecoördineerde beweging  explosieve kracht kijken en moet het er tegelijkertijd sierlijk uitzien. Hoe lichter de massa van het lijf en hoe groter de spiermassa hoe krachtiger en dynamischer de sporter. De hoeveelheid spiervezels is genetisch bepaald maar je kunt ze wel laten groeien door ze op de juiste manier aan te aanspreken. In dit geval krachttraining. 

Het beste moment om te trainen is tussen twee en zes uur ’s middags. Hier piekt de spierkracht met 6% ten opzichte van andere momenten op de dag. Tevens is de oog-handcoördinatie ook het beste aan het eind van de middag. Gewrichten en spieren zijn in de avond zo’n twintig procent flexibeler.
 Ook moet er voor een goede balans gezorgd worden tussen training en herstel. Een te hoge trainingsintensiteit vergt te veel energie van het lichaam. De situatie waarin de meeste blessures ontstaan is tijdens wedstrijden. Bij wedstrijden gaan veel turners over hun grenzen heen. Ook wanneer ze al blessures hebben. Daarnaast hebben turners te maken met wedstrijdspanning en ervaren hierdoor meer stress. Dit kan ervoor zorgen dat ze meer fouten maken en daardoor sneller acute blessures oplopen.

 turnschoen zool

De turnschoen:
De turnschoen wordt relatief weinig gebruikt in Nederland door turners. De hoofdreden is naar mijn inziens dat het de feeling met het toestel verminderd en het de teenpartij afsluit tot één geheel.
Terwijl de tenen erg belangrijk zijn om goed het evenwicht te kunnen bewaren. Wanneer de turnschoen wel wordt gedragen is dit meer ter bescherming, comfort en hygiëne.  De turnschoen is een soort witte velours lederen slof met ademende bovenkant met een speciale neusversteviging. De binnenzool is gemaakt van actieve kool waardoor vieze luchtjes minder kans hebben. De zooltjes onder de voor en achtervoet bevatten anti-slip noppen. De schacht bestaat uit één stuk met een gevoerd voorste gedeelte. Het boordje bevat een geïntegreerde rubberen rand. De hiel bevat een siliconen hakje van 4mm ter comfort. 

De rol van de (sport)pedicure:
De rol van de (sport)pedicure bestaat in dit vooral uit een goede voetverzorging in combinatie met het meegeven van de juiste educatie: houd de nagels kort en recht en vijl mogelijk de hoekjes wat rond. Indien nodig kan er overmatig eelt worden verwijderd maar niet teveel aangezien dit ook een beschermde functie heeft tijdens het blootsvoets turnen. Kijk ook goed naar de soort turner. Is het puur recreatief of een topturner? Bij topsport is het van belang rekening te houden met de wedstrijdplanning. Wanneer er sprake is van een ingegroeide nagel net voor de wedstrijd is het niet verstandig een beugel te plaatsen. Beter kan er dan, tegen de regeltjes in, het irriterende hoekje worden verwijderd om daarna pas de nagel weer te gaan reguleren tijdens de groei.

pedicure turnen

Turners gebruiken magnesium vaak niet alleen voor de handen maar ook op de voeten. Om uitgedroogde voeten te voorkomen is het verstandig een goede hydraterende crème te gebruiken. In dit geval met >10% ureum. Bij drukplekken of blaren op de voet kan een viltpadding verlichting bieden. Maar deze moet geen gevaar opleveren tijdens het turnen zelf. Deze kan prima aangelegd worden wanneer de sporter turnschoentjes draagt of om de aangedane plek te ontlasten buiten het turnen om.  Bij blessures kan er met behulp van de stemvork worden gekeken of er mogelijk een stressfactuur aanwezig is. Dit door deze op de aangedane plek te plaatsen en links en rechts de pijn te vergelijken. Indien nodig is het advies naar een arts te gaan.  Afhankelijk van de klacht kan er ook een taping worden aangelegd van sporttape of medical tape.
Indien er turnschoenen worden gedragen is het verstandig hier ook een (enkel)kousje in te dragen gezien de transpiratie en hygiëne . Katoenen kousjes ventileren goed maar hebben als nadeel dat de sok vochtig wordt en daardoor de tevens de voeten.  Bamboe heeft een uitstekende vochtopnemende én afvoerende werking. Hierdoor blijven sokken en voeten langer droog. Dit in combinatie met de antibacteriële werking van het bamboetextiel maakt bamboesokken erg geschikt tegen zweetvoeten. 

De rol van de podotherapeut:
De onderliggende oorzaak van de klachten zit hem vaak in overbelasting in combinatie met een afwijkende voetstand. Wat van belang is, is dat de klacht wordt aangepakt daar waar het zich meld; in de turnhal. Er zijn maar weinig turners die met klachten kampen gedurende hun dagelijkse bezigheden aangezien daar de belasting vele malen lager is.

--> De hoofdbehandeling van de podotherapeut moet dus bestaan uit het aanmeten van een sportspecifieke inlegzool voor het turnen.



Indien er alleen Morbus Sever klachten aanwezig zijn kan er worden gekozen voor een kousje met extra schokdemping achterin. In andere gevallen zal er ook correctie moeten plaatsvinden van de achter- en middenvoet. Hiervoor is een turnschoentje noodzakelijk. Het originele gelhakje wordt verwijderd uit de turnschoen en een nieuwe plaatsvervangende ‘’turnzool’’ wordt erin vastgezet. Het meegeven van rek- of spierverstevigende oefeningen voor thuis is meestal overbodig aangezien de gemiddelde turner deze al voldoende uitvoert gedurende de gehele training. Het aanleggen van een taping kan bij een acute klacht zeker verlichting geven alleen het nadeel hiervan is dat deze telkens weer opnieuw moet worden aangebracht. 


Advies: 

Geef de sporter de juiste educatie en inzichten mee zodat ze bewust worden wat er allemaal mogelijk is. Turn altijd in een veilige omgeving. Laat alle CLUKS-onderdelen in de training voorbij komen om het lijf optimaal te trainen. En geef het lijf voldoende rust. En als allerbelangrijkste: luister naar je lijf! Dit is en blijft altijd de beste raadgever wat wel en niet verstandig is om te doen.  Pijn is een signaal van het lijf om je wat te vertellen. Meld dit zich? Negeer het niet maar zoek de juiste specialist om ernaar te laten kijken. 


Ps. Wist je dat eigenlijk al onze ‘’klachten’’ hun oorsprong hebben in ons brein? Meer weten over ons zelfherstellend vermogen en het lijf resetten via het onderbewustzijn? Kijk dan eens op www.deherstelexpert.nl
 

 

Reactie plaatsen